Geride bıraktığımız haftada emtia piyasaları, ABD Merkez Bankası‘nın (Fed) faiz indirimine gideceği beklentilerinin güçlenmesi ve ABD Başkanı Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında planlanan görüşme gibi jeopolitik gelişmelerin gölgesinde oldukça çalkantılı bir seyir izledi. ABD’nin tarife hamleleri ve zayıf gelen istihdam verileri, piyasalardaki bu oynaklığın ana nedenleri oldu.
Yatırımcılar, ABD ekonomisindeki yavaşlama sinyallerini, Fed’in yakın zamanda bir faiz indirimine gideceğinin habercisi olarak fiyatlıyor. Para piyasalarında Fed’in eylül ayındaki toplantısında 25 baz puanlık bir indirime gitmesine artık kesin gözüyle bakılıyor. Bu beklenti, dolar endeksinin haftayı yüzde 1’lik düşüşle 98,2’ye gerilemesine neden oldu.
Değerli Metallerde Güvenli Liman Arayışı Altını Uçurdu
Jeopolitik belirsizlikler ve tarife savaşlarının yarattığı endişe ortamı, yatırımcıları bir kez daha “güvenli liman” olarak görülen değerli metallere yöneltti. Bu rüzgarla ons bazında altın yüzde 1, gümüş yüzde 3,5 ve platin yüzde 1,3 değer kazanırken, ABD-Rusya temaslarının arz sorunlarını hafifletebileceği beklentisi, Rusya’nın en büyük üreticisi olduğu paladyumda yüzde 6,9’luk sert bir düşüşe neden oldu. Citigroup, ons altın için tahminlerini 3 bin 500 dolara yükseltirken, HSBC de gümüş için beklentisini ons başına 35,14 dolara çıkardı.
Baz Metaller Haftayı Pozitif Kapattı
Çin’den gelen zayıf ekonomik verilere ve küresel talep endişelerine rağmen, baz metaller haftayı genel olarak pozitif bir seyirle tamamladı. Tezgah üstü piyasada libre bazında bakır yüzde 1, çinko yüzde 3,6, alüminyum ile kurşun yüzde 1,6 ve nikel yüzde 0,6 oranında değer kazandı. Analistler, Çin hükümetinin ekonomiyi canlandırmak için yeni teşvik adımları atabileceği beklentisinin fiyatları desteklediğini belirtiyor.
Ateşkes Beklentisi Petrolü Vurdu
Petrol fiyatları ise geçen haftanın en çok kaybedenleri arasındaydı. ABD ile Rusya’nın Ukrayna konusunda bir ateşkes arayışında olduğu ve bu sayede Rus petrolüne yönelik yaptırımların hafifleyebileceği yönündeki haberler, arz fazlası endişelerini körükledi. OPEC+ grubunun üretimi artırma kararı da bu düşüşü destekledi. Bu gelişmelerle Brent petrolün varil fiyatı haftayı yaklaşık yüzde 5’lik bir düşüşle kapatarak Haziran sonundan bu yana en kötü performansını sergiledi.
Tarım Ürünlerinde Karışık Seyir
Tarım emtialarında ise arz koşullarına bağlı olarak karışık bir seyir izlendi. Chicago Ticaret Borsası’nda Rusya’daki rekor rekolte beklentisiyle buğday ve mısır fiyatları sırasıyla yüzde 0,2 ve yüzde 1,2 oranında gerilerken, Japonya’daki sıcak hava dalgasının yarattığı endişelerle pirinç yüzde 3,8 değer kazandı. Diğer yandan kahve, şeker, pamuk ve kakao gibi ürünlerde ise haftalık artışlar yaşandı. Bu dalgalanmada en dikkat çekici veri ise Birleşmiş Milletler’den geldi; FAO, küresel gıda fiyatlarının temmuzda son iki yılın zirvesine çıktığını açıkladı.
Geçen haftanın emtia raporu, aslında küresel ekonominin ve siyasetin ne kadar kırılgan ve öngörülemez bir zeminde hareket ettiğinin bir özeti. Piyasaların yönünü belirleyen şey artık üretim veya talep gibi rasyonel ekonomik verilerden çok, Donald Trump’ın bir sonraki tarife hamlesi, Fed’in ‘ekonomik yavaşlama’ paniğiyle atacağı adımlar ve Putin’in Ukrayna’daki savaşının geleceği gibi jeopolitik kumar hamleleri. Bu büyük oyunda en acı çelişki ise, yatırımcıların ‘güvenli liman’ olarak altına sığınırken, Birleşmiş Milletler’in küresel gıda fiyatlarının son iki yılın zirvesine çıktığını açıklamasıdır.
Finansal piyasalardaki bu ‘güvenlik arayışı’, aslında dünyanın geri kalanı için artan hayat pahalılığı ve gıda güvensizliği anlamına geliyor. Altın yükselirken, milyonlarca insanın sofrasındaki ekmek küçülüyor. Fed’in faiz indirimi beklentisi, kötü gelen ekonomik verilerin bir sonucu olduğu için aslında bir kutlama değil, bir endişe kaynağı olmalı. Bu tablo, istikrarlı bir büyüme yerine, siyasi ve ekonomik krizlerle oradan oraya savrulan, belirsizliğin ‘yeni normal’ haline geldiği bir küresel düzenin fotoğrafını çekiyor.