Sanat dünyasında benzeri az görülen bir direniş, dünyanın en prestijli kurumlarından biri olan İngiltere Kraliyet Balesi ve Operası’na (RBO) geri adım attırdı. Kurumun dansçıları, müzisyenleri ve teknik ekibinden oluşan 182 çalışanı, İsrail’in Gazze’deki eylemlerini “soykırımcı bir tutum” olarak nitelendiren ve kurumun bu konudaki sessizliğini kınayan bir mektup imzaladı. Bu mektubun ardından RBO yönetimi, 2026 yılında Tel Aviv’de sahnelenmesi planlanan Puccini’nin ‘Tosca’ operası temsilini iptal ettiğini duyurdu.
Sanatçılardan Yönetime: “Bu, Suçla Kasıtlı Bir İttifaktır”
RBO genel müdürü Sir Alex Beard’e iletilen mektup, son derece sert ifadeler içeriyordu. Çalışanlar, “İsrail’de mevcut ve gelecekteki herhangi bir gösterimi reddediyoruz,” diyerek net bir tavır koydu. Mektupta, 60 binden fazla Filistinlinin ölümüne neden olduğu belirtilen Gazze’deki durum karşısında kurumun sessiz kalması kınandı.
Sanatçılar, RBO’nun daha önce bir oyununu İsrail Operası’nda sahnelemesini de eleştirerek, “Bu karar tarafsız olarak değerlendirilemez. Bu, insanlığa karşı suç işleyen bir hükümetle hem maddi hem sembolik anlamda kasıtlı bir ittifaktır,” ifadelerini kullandı. Mektupta ayrıca, İsrail Operası’nın “İsrail Savunma Kuvvetleri askerlerine düzenli olarak ücretsiz biletler verdiği” iddiasına da yer verildi.
Sahnede Açılan Filistin Bayrağı Bardağı Taşırdı
Mektubun fitilini ateşleyen olaylardan birinin de, geçtiğimiz ay Royal Opera House sahnesinde “Il trovatore” gösterisi sırasında sanatçı Daniel Perry’nin Filistin bayrağı açması olduğu belirtildi. Çalışanlar, Perry’nin bu eylemini “cesaret ve ahlaki netlik gösteren bir eylem” olarak nitelendirdi.
Mektupta, RBO Opera Direktörü Oliver Mears’in, tüm izleyicilerin önünde Perry’nin elinden bayrağı zorla almaya çalıştığı ve bu sırada “öfke ve saldırganlık” gösterdiği iddia edildi. Sanatçı Perry ise olay sonrası Mears’in kendisine “Opera Binası’nda bir daha asla çalışamayacağını” söylediğini öne sürdü. İmzacılar, Mears’in bu davranışından dolayı hesap vermesini talep etti.
Mektupta son olarak, RBO’nun 2022’de Rusya’nın Ukrayna’yı işgaline karşı gösterdiği hızlı ve net tepki hatırlatılarak, Gazze’deki sivil ölümler karşısında da aynı ahlaki duruşun sergilenmesi istendi.
Bu gelişmelerin ardından RBO yönetimi geri adım attı ve İsrail Operası da web sitesinden Kraliyet Balesi ve ‘Tosca’ ile ilgili tüm bilgileri kaldırdı.
İngiltere Kraliyet Balesi‘nin bu kararı, son yıllarda giderek büyüyen kültürel boykot hareketleri için bir zafer olmanın ötesinde, sanatın asla politikadan bağımsız olamayacağının ve sanat emekçilerinin kendi kurumları üzerindeki gücünün de altını çizen tarihi bir an. Bu iptali değerli kılan en önemli şey, dışarıdan gelen bir baskıdan ziyade, bizzat o sahneye çıkan dansçıların, çukurdaki müzisyenlerin, kulisteki teknisyenlerin vicdani isyanı olması. Sanatçılar, “Bizim emeğimiz, bizim sanatımız, insanlığa karşı suç işleyen bir hükümeti meşrulaştırmak için kullanılamaz” diyerek kendi yönetimlerine rest çekti. Daniel Perry’nin sahnede açtığı o bayrak, belli ki sadece bir kişinin değil, yüzlerce kişinin sessiz çığlığıymış. Ukrayna işgaline gösterilen tepkinin Filistin için de talep edilmesi, Batılı kültür kurumlarındaki ‘ikiyüzlülük’ eleştirisine de bir cevap niteliğinde. Kraliyet Balesi’nin geri adımı, diğer uluslararası sanat kurumları üzerinde de baskı yaratacak ve ‘Nerede duruyorsunuz?’ sorusunu daha gür bir sesle sormalarına neden olacaktır.